Trẻ sơ sinh bị vàng da, trẻ đủ tháng, có đến 60% trẻ bắt gặp phải hiện tượng này, và tỷ lệ này thậm chí còn cao hơn ở trẻ sinh non, lên tới 80%. Vàng da ở trẻ sơ sinh có 2 loại là vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý. Bệnh vàng da có thể phát triển nhanh chóng và gây ra những chứng bệnh nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời
Bệnh vàng da là gì?
Trẻ sơ sinh bị vàng da là tình trạng mà da và lòng trắng của mắt bé chuyển sang màu vàng. Điều này xảy ra khi lượng bilirubin trong máu tăng cao – đây là một chất màu vàng được tạo ra khi các tế bào hồng cầu già cỗi bị phá hủy. Thông thường, gan sẽ giúp loại bỏ bilirubin khỏi máu, nhưng đối với trẻ sơ sinh, gan của bé chưa phát triển hoàn toàn để xử lý hết bilirubin, dẫn đến tình trạng vàng da.
Có 2 loại vàng da chính:
- Vàng da sinh lý: Xảy ra trong vài ngày đầu sau sinh và thường không nguy hiểm. Nó tự biến mất khi cơ thể bé tự điều chỉnh để loại bỏ bilirubin.
- Vàng da bệnh lý: Xảy ra khi mức bilirubin tăng quá cao hoặc kéo dài quá lâu, có thể do nhiễm trùng, bất đồng nhóm máu giữa mẹ và bé, hoặc các vấn đề về gan. Loại vàng da này cần được điều trị kịp thời để tránh biến chứng nghiêm trọng như tổn thương não.
Triệu chứng ở trẻ sơ sinh trước khi bị vàng da
Triệu chứng trước khi trẻ sơ sinh bị vàng da có thể khó nhận biết vì dấu hiệu ban đầu thường không rõ ràng. Tuy nhiên, có một số biểu hiện sớm mà cha mẹ có thể chú ý để phát hiện kịp thời:
- Da bé có màu hơi vàng nhạt: Trong giai đoạn đầu, da của bé có thể bắt đầu chuyển sang màu vàng nhẹ, đặc biệt ở vùng mặt và mắt. Màu vàng này sẽ lan dần xuống cổ, ngực, bụng, tay và chân nếu mức độ bilirubin trong máu tăng cao. Da của bé thường rõ màu hơn dưới ánh sáng tự nhiên, nên khi cha mẹ nghi ngờ, hãy kiểm tra dưới ánh sáng ban ngày hoặc bên cạnh cửa sổ.
- Lòng trắng của mắt bắt đầu ngả vàng: Một trong những dấu hiệu sớm khác là lòng trắng của mắt bé chuyển từ màu trắng sang vàng. Đây là triệu chứng dễ nhận thấy hơn trên những trẻ có làn da sáng màu.
- Trẻ có thể quấy khóc hoặc yếu ớt hơn bình thường: Khi cơ thể trẻ bắt đầu tích tụ bilirubin, một số trẻ có thể tỏ ra mệt mỏi, dễ cáu gắt và quấy khóc hơn. Bé cũng có thể giảm hứng thú với việc bú mẹ, thậm chí từ chối bú. Trẻ có thể trở nên kém linh hoạt, phản ứng chậm và có vẻ lờ đờ hơn bình thường.
- Giảm khả năng bú và ngủ nhiều hơn: Trẻ có thể bú kém, không ăn đủ lượng sữa cần thiết. Điều này dẫn đến việc bilirubin không được loại bỏ qua phân như thường lệ, làm gia tăng nguy cơ vàng da. Một số trẻ có thể ngủ nhiều hơn, khó tỉnh giấc hoặc dễ bị buồn ngủ khi đang bú, điều này làm bé không nhận đủ dinh dưỡng.
- Phân có màu nhạt hoặc nước tiểu đậm màu: Trong một số trường hợp, cha mẹ có thể nhận thấy sự thay đổi về màu sắc phân và nước tiểu của trẻ. Phân có thể nhạt màu hơn và nước tiểu có thể đậm màu hơn so với bình thường, là dấu hiệu của vàng da do gan không hoạt động tốt trong việc loại bỏ bilirubin.
- Vẻ ngoài lờ đờ, ít tương tác: Một trong những biểu hiện sớm có thể thấy là trẻ trở nên ít hoạt động, không còn tỏ ra năng động như trước. Bé có thể ít phản ứng với môi trường xung quanh, không đáp ứng nhanh chóng với giọng nói hay tiếng động.
Nhận biết sớm các triệu chứng trước khi bị vàng da có thể giúp cha mẹ kịp thời đưa trẻ đi khám và điều trị, tránh để tình trạng vàng da trở nên nghiêm trọng hơn.
Nguyên nhân gây nên bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh
- Vàng da sinh lý: Đây là loại vàng da thường gặp nhất, xuất hiện ở trẻ trong 2-3 ngày đầu sau khi sinh. Nó thường tự khỏi sau vài ngày mà không cần can thiệp y tế.
- Vàng da do bú mẹ: Xảy ra khi bé không bú đủ lượng sữa cần thiết, dẫn đến việc bilirubin tích tụ trong máu.
- Vàng da bệnh lý: Trường hợp này nghiêm trọng hơn, có thể do nhiều nguyên nhân như: Mẹ và bé có nhóm máu không tương thích (thường là Rh hoặc ABO không tương thích), nhiễm trùng máu (sepsis) hoặc các bệnh về gan, thiếu hụt enzyme G6PD một rối loạn di truyền, chảy máu dưới da trong quá trình sinh và suy giáp bẩm sinh, một bệnh lý liên quan đến tuyến giáp.
Cách chữa trị vàng da ở trẻ sơ sinh
Chữa trị vàng da ở trẻ sơ sinh tại nhà cần phải được thực hiện cẩn thận để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Một số phương pháp mà cha mẹ có thể tham khảo.
Cho trẻ bú thường xuyên
- Bú mẹ hoặc sữa công thức: Đảm bảo trẻ bú đủ sữa mẹ hoặc sữa công thức để cung cấp dinh dưỡng và hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Bú thường xuyên giúp làm giảm bilirubin bằng cách thúc đẩy nhu động ruột và loại bỏ bilirubin qua phân.
- Mẹ nên cho trẻ bú mỗi 2-3 giờ: Để đảm bảo bé nhận đủ lượng sữa cần thiết, cha mẹ có thể theo dõi thời gian và tần suất bú.
Chiếu ánh sáng tự nhiên
- Ánh sáng mặt trời: Đưa trẻ ra ngoài ánh sáng tự nhiên trong khoảng thời gian ngắn (10-15 phút mỗi ngày) có thể giúp làm giảm mức bilirubin. Tuy nhiên, không nên để trẻ tiếp xúc với ánh sáng mặt trời quá lâu, vì da trẻ rất nhạy cảm.
- Chú ý không để bé tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời: Hãy để bé ở nơi có bóng râm và tránh ánh nắng trực tiếp.
Theo dõi tình trạng vàng da
- Kiểm tra màu da bé thường xuyên: Theo dõi sự thay đổi màu sắc da và lòng trắng mắt của bé. Nếu tình trạng vàng da không cải thiện hoặc có dấu hiệu nặng thêm, hãy đưa bé đi khám bác sĩ ngay lập tức.
- Ghi lại các triệu chứng: Quan sát và ghi lại bất kỳ triệu chứng nào khác, như sự thay đổi trong việc bú, tình trạng ngủ, hoặc tính cách của bé.
Tạo môi trường dễ chịu cho bé
- Giữ cho bé ấm áp: Trẻ sơ sinh rất nhạy cảm với nhiệt độ, vì vậy hãy đảm bảo bé được giữ ấm, nhưng không quá nóng. Nhiệt độ lý tưởng để bé nằm là khoảng 24-26 độ C. Giữ không gian yên tĩnh: Một môi trường yên tĩnh sẽ giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn và dễ dàng ngủ.
Sử dụng liệu pháp ánh sáng
- Liệu pháp ánh sáng tại nhà: Nếu vàng da của trẻ không cải thiện và mức bilirubin cao, bác sĩ có thể hướng dẫn cha mẹ sử dụng đèn chiếu ánh sáng đặc biệt cho trẻ. Phương pháp này cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ ba mẹ nhé. Ngoài ra, ba mẹ có thể cho con tắm nắng buổi sáng để hấp thụ vitamin D, lưu ý không nên tắm nắng quá lâu.
Lưu ý quan trọng
- Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ: Nếu trẻ sơ sinh bị vàng da xuất hiện sớm (trong 24 giờ sau sinh), hoặc nếu trẻ có triệu chứng nghiêm trọng như không bú được, khó đánh thức, hoặc có triệu chứng khác như sốt hoặc nôn mửa, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức.
- Không tự ý sử dụng thuốc hoặc điều trị mà không có sự chỉ dẫn của bác sĩ: Một số phương pháp điều trị vàng da có thể không an toàn cho trẻ sơ sinh.
- Chăm sóc đặc biệt: Nếu vàng da là do nguyên nhân bệnh lý, trẻ có thể cần điều trị thêm tại bệnh viện, bao gồm cả việc điều trị nhiễm trùng hoặc các vấn đề về gan.
Những biện pháp trên có thể hỗ trợ trong việc điều trị vàng da ở trẻ sơ sinh, nhưng việc theo dõi tình trạng sức khỏe của bé và tìm kiếm sự tư vấn y tế là rất quan trọng để đảm bảo sự an toàn và sức khỏe của trẻ.
Lời khuyên cho phụ huynh: Nếu phát hiện trẻ có dấu hiệu vàng da ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ, đặc biệt là sau ngày thứ 3-4 sau sinh, hãy đưa bé đến bác sĩ ngay để được tư vấn và kiểm tra. Vàng da, nếu không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe của trẻ. Việc hiểu rõ nguyên nhân và cách điều trị vàng da ở trẻ sơ sinh sẽ giúp các bậc cha mẹ có sự chuẩn bị tốt hơn để chăm sóc bé yêu trong giai đoạn đầu đời.
Babichuchu – Thế giới đồ chơi trẻ em, đồng hành cùng ba mẹ trên con đường nuôi dạy và phát triển của trẻ.
Khám phá những điều mới tại Fanpage Babichuchu – Thế giới đồ chơi trẻ em
Đồ chơi tuyệt vời, bé vui suốt đời.
Xem thêm bài viết hữu ích cho con tại đây!
